Νέα
Εφηβεία και Σεξουαλικότητα
Αναστάσιος Δ. Καλαντζής, Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος
Ως εφηβεία μπορεί να οριστεί η μεταβατική φάση ανάμεσα στην παιδική και την ώριμη ηλικία. Οι περισσότεροι την χαρακτηρίζουν ως την πιο δύσκολη, περίπλοκη και κρίσιμη περίοδο στην ζωή του ανθρώπου. Χαρακτηρίζεται από μεγάλες ορμονικές, βιολογικές, σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές. Ο έφηβος, μέσα από συγκρούσεις κυρίως με το γονεϊκό περιβάλλον, προσπαθεί να ισχυροποιήσει το δικό του Εγώ. Αμφισβητεί, αντιδρά και αναζητά καινούριους στόχους. Η ταυτότητα του ατόμου, η ωρίμανση, η ανεξαρτητοποίηση και η σεξουαλικότητά του είναι από τα βασικά στοιχεία που θα διαμορφώσει έτσι ώστε να μπορέσει στην συνέχεια να αναπτύξει ουσιαστικές και βαθιές διαπροσωπικές σχέσεις.
Στο πρώτο στάδιο της εφηβείας, από τα έντεκα έως και τα δεκατέσσερα έτη, τα βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του όπως είναι η εσωστρέφεια και η εξωστρέφεια αλλά και οι ιδιαίτερες κλίσεις και ικανότητες του παιδιού αρχίζουν να σκιαγραφούνται. Αρχίζει να δημιουργεί ένα δικό του σύστημα αξιών και επιλέγει ο ίδιος τους φίλους του και τις παρέες του. Στην ηλικία αυτή, μέσα από την εκπαίδευση, τίθενται οι βάσεις της μελλοντικής του επαγγελματικής δραστηριότητας και οι στόχοι για τον τρόπο ζωής του.
Οι ορμονικές αλλαγές προκαλούν αλλαγές στα πρωτεύοντα και δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του φύλου. Η εφηβεία χαρακτηρίζεται από αυξημένη σεξουαλική επιθυμία και δραστηριότητα. Ο έφηβος γίνεται πολύ ευαίσθητος σε χάδια και αγγίγματα. Στην αρχή επιδίδεται σε αυτο-ερωτικές πράξεις που του επιτρέπουν να εκφράσει την σεξουαλικότητα του και να εκτονώσει τη διέγερση που προκαλείται. Υπάρχουν φαντασιώσεις και νοητική προετοιμασία για την πραγματική ερωτική πράξη. Αμφιθυμικά συναισθήματα φόβου, άγχους, αγωνίας, ευχαρίστησης διακατέχουν τον έφηβο και τον μπερδεύουν αφού, ενώ έχει ακούσει πολλά για το σεξ, γνωρίζει λίγα, ενώ οι στερεότυπες κοινωνικές αντιλήψεις συντηρούν την άγνοια και παράλληλα γεννούν ανασφάλεια, αισθήματα ενοχής και μύθους γύρω από τη σεξουαλικότητα.
Στη σημερινή εποχή, οι έφηβοι έχουν αρκετή πληροφόρηση γύρω από το σεξ, ενώ έρευνες δείχνουν ότι οι πηγές από τις οποίες αντλούν πληροφορίες για το συγκεκριμένο θέμα είναι το διαδίκτυο και οι φίλοι. Το σεξ προβάλλεται σχεδόν απροκάλυπτα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα παιδιά, μέσω της τηλεόρασης και του διαδικτύου, μπορούν εύκολα να αναζητήσουν πληροφορίες και να πάρουν λανθασμένα μηνύματα. Η απόλαυση της σεξουαλικής επαφής έχει μετατραπεί σε “μόδα”, ‘must”, μίμηση επιβεβλημένων προτύπων κτλ. Βάσει, λοιπόν,αυτών τωνδεδομένων, η ανάγκη για σωστή, έγκαιρη και επιστημονική ενημέρωση γύρω από ζητήματα σεξουαλικής αγωγής καθίσταται επιτακτική.
Ο τρόπος με τον οποίο απευθύνονται οι γονείς ή οι εκπαιδευτικοί στους εφήβους όσον αφορά την σεξουαλικότητά τους καλό είναι να χαρακτηρίζεται από διακριτικότητα, εξατομίκευση και σεβασμό. Θα πρέπει να υπάρχουν αρχές, θέσεις, όρια και κανόνες που να τους καθοδηγούν, χωρίς όμως να φτάσουμε σε σημείο επιβολής αυστηρού ελέγχου και απαγορεύσεων, που θα μας οδηγήσουν σε αρνητικό αποτέλεσμα, χάνοντας την επιρροή και την επαφή με τον έφηβο.
Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση που διδάσκεται στα σχολεία είναι μια “στείρα” γνώση ανατομίας, τεχνικών αντισύλληψης και προστατευτικών βοηθημάτων. Δεν αντιλέγει κανείς ότι είναι πολύ σημαντικό και πρωταρχικό να μάθουν τα νέα παιδιά πώς να αποτρέψουν μια ανεπιθύμητη κύηση, να αποφύγουν να νοσήσουν από κάποιο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα (ΣΜΝ) και να προστατέψουν γενικότερα την υγεία τους, με τον τρόπο όμως αυτό υποβαθμίζουμε το σεξ σε κάτι διαδικαστικό. Η ψυχολογία και οι κοινωνικές επιστήμες θεωρούν τη σεξουαλικότητα ως τον καθοριστικό παράγοντα για τη διαμόρφωση του ανθρώπινου ψυχισμού. Χρειάζεται λοιπόν να ανοιχτούμε, να παραμερίσουμε και να απελευθερωθούμε από τα ταμπού, τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα και να προβληματιστούμε γύρω από την σεξουαλική συναισθηματικότητα.
Η σεξουαλική αγωγή ξεκινάει από το σπίτι και την οικογένεια. Καλό είναι να μεταδώσουμε στο παιδί, όσο είναι δυνατό και εφικτό, μια “ορθή στάση ζωής”. Αυτό ξεκινάει από τον τρόπο ζωής του γονιού, την συναισθηματική σχέση του με το παιδί, την ποιότητα επικοινωνίας και διαλόγου μαζί του, την εμπιστοσύνη που δείχνει στην κρίση του και στην σχέση τρυφερότητας και αλληλοσεβασμού ανάμεσα στο ζευγάρι. Τα παιδιά καλό είναι να καταλάβουν πώς ό,τι νιώθουν είναι φυσιολογικό και δεν είναι κακό να διεγείρονται. Όταν αναφερόμαστε στην ερωτική πράξη, μιλάμε ξεκάθαρα και χωρίς υπεκφυγές, απαντώντας σε όλες τις ερωτήσεις και απορίες των παιδιών. Τα ενημερώνουμε για την “πρώτη φορά”, τους μαθαίνουμε πώς να προστατεύουν την σεξουαλικότητά τους και το σώμα τους, να μην δεχθούν από κανέναν να τα προσεγγίσει με βίαιο τρόπο και ότι πρέπει πάντα μέσα σε μια σχέση να υπερασπίζονται τα δικαιώματά τους και να διατηρούν την προσωπικότητά τους.
Καλό είναι να τους μεταδώσουμε το μήνυμα ότι η σεξουαλικότητα αποτελεί μέρος της ζωής μας και κάνει την καθημερινότητά μας πιο ευχάριστη και ολοκληρωμένη.
Η εφηβεία ναυαγεί μέσα σ' έναν κόσμο τυποποιημένο, συγκεχυμένο και ανέραστο.
“Να μάθουν να αποδέχονται τα συναισθήματα τους, τις συγκινήσεις τους και να διακρίνουν τις μη σεξουαλικές σχέσεις από αυτή καθ’ εαυτή τη σεξουαλική σχέση”. TonyAnatrella- Lesexeoublié
