Νέα

Ανθρώπινη Σεξουαλικότητα

Αναστάσιος Δ. Καλαντζής, Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος

 

“Με βλέπουν κάπως σαν μονομανή, διακατέχομαι όμως από τη σαφή αίσθηση ότι έχω ανακαινίσει ένα από τα μεγαλύτερα μυστικά της φύσης”. Sigmund Freud

 

Το μεγαλύτερο μυστήριο είναι αυτό που είναι πιο κοντά μας. Η ψυχολογία και οι κοινωνικές επιστήμες θεωρούν τη σεξουαλικότητα ως τον καθοριστικό παράγοντα για τη διαμόρφωση του ανθρώπινου ψυχισμού.

 

Πριν από το έτος 3.000 π.Χ., την αρχή δηλαδή της γραπτής ιστορίας, ελάχιστες μαρτυρίες και αδιαφιλονίκητα στοιχεία υπάρχουν όσον αφορά τις σχέσεις ανάμεσα στα δύο φύλα. Η προϊστορική οικογένεια είχε ως κέντρο αναφοράς τη γυναίκα, επειδή η μητρική σχέση ήταν η μόνη που διέφερε σε σύγκριση με όλες τις άλλες σχέσεις. Οι ομάδες αυτές ήταν οργανωμένες με το σύστημα του γένους, που σημαίνει την καταγωγή από την ίδια μητέρα, και κύρια δομή της οργάνωσης ήταν η μητριαρχία. Οι άνθρωποι ήταν αρχικά σεξουαλικά αχαλιναγώγητοι. Υπήρχε πολυγαμία, ένα άτομο είχε μερικούς συζυγικούς συντρόφους με τους οποίους η σεξουαλική και συναισθηματική συντροφιά ήταν περιστασιακή και κάθε τόσο άλλαζε. Πριν από τη νεολιθική επανάσταση, ο άντρας και η γυναίκα είχαν, λίγο ως πολύ, την ίδια κοινωνική θέση. Μετά τη νεολιθική επανάσταση, όταν η ανθρωπότητα αναδύθηκε στο φως της γραπτής ιστορίας, δεν υπήρχε πια αμφιβολία πως «αφεντικό» ήταν ο άντρας. Ωστόσο, ξεπερνώντας τις υλικές ανάγκες, οι πρωτόγονοι απολάμβαναν μια απόλυτη ελευθερία στο θέμα του σεξ. Ούτε φιλόσοφοι, ούτε γιατροί, ούτε θρησκείες, επενέβησαν ούτε έβαλαν στόχο να ασχοληθούν με ότι πιο προσωπικό έχει ο άνθρωπος, τη σεξουαλικότητα, προσπαθώντας αυθαίρετα να την ρυθμίσουν.[1]

 

Στην Αρχαία Αίγυπτο, η Σεξουαλικότητα ήταν ελεύθερη, χωρίς ενοχές και ταμπού. Το σεξ ήταν ένα σημαντικό μέρος της ζωής των ανθρώπων, από τη γέννηση μέχρι το θάνατο και την αναγέννηση. Οι Θεοί οι ίδιοι ήταν αρκετά γήινοι για να συνουσιάζονται. Οι Αιγύπτιοι πίστευαν και στο σεξ στη μετά θάνατον ζωή.

 

Στα κείμενα του Ομήρου, του Ησίοδου και του Πλούταρχου, στο Συμπόσιο του Πλάτωνα και σε πολλά ακόμα αρχαία κείμενα γίνονται αναφορές στην ανθρώπινη σεξουαλικότητα. Στις Θεότητες τους οι αρχαίοι Έλληνες έδιναν μια πιο ανθρώπινη διάσταση, με ανθρώπινες αδυναμίες πάθη και ελαττώματα. Τους οίκους ανοχής τους συναντούμε ήδη από τις αρχές του 6ου π.Χ. αιώνα, όπου ο νομοθέτης Σόλων τους καθιέρωσε θεσμικά στην πόλη. Η αρχαία Ελλάδα χαρακτηριζόταν από μια μορφή κατάφωρης ανδροκρατίας που εκφραζόταν συμβολικά με την λατρεία του «Φαλλού».

 

Οι πατεράδες έδιναν προίκα στους άνδρες για να παντρευτούν τις κόρες τους και έτσι να απαλλαγούν από αυτές. Ο ρόλος των παντρεμένων γυναικών ήταν να κάνουν νόμιμα τέκνα και να φροντίζουν το νοικοκυριό. Για την σεξουαλική ευχαρίστηση των ανδρών υπήρχαν οι εταίρες και οι παλλακίδες, ενώ η ομοφυλοφιλία ήταν διαδεδομένη και κοινωνικά αποδεκτή. Οι περισσότερες γυναίκες έβρισκαν ικανοποίηση στον αυνανισμό και την ομοφυλοφιλία, ενώ ένα μικρό ποσοστό γυναικών κατάφερναν, με την βοήθεια μαστροπών, να ικανοποιήσουν τις σεξουαλικές τους ανάγκες με άλλους άντρες. Η εξουσία και η βία - συχνό φαινόμενο της εποχής - που ασκούσαν οι άντρες στις γυναίκες στην αρχαία Ελλάδα ήταν κοινωνική και σεξουαλική και θεωρείτο ως δικαίωμα κυριαρχίας του άντρα.[2]

 

Το 44 π.Χ. ο Αύγουστος παίρνει τη θέση του Ιούλιου Καίσαρα ως ηγέτης του ρωμαϊκού κράτους και περίπου το 10 π.Χ. εφαρμόζει νόμους που προωθούν τις οικογενειακές αξίες. Τα άτεκνα ζευγάρια τιμωρούνται, οι άγαμοι φορολογούνται και η μοιχεία γίνεται ποινικό αδίκημα. Ενώ το σεξ επί πληρωμή δεν είναι αποδεκτό από τους ευγενείς, το αποδέχονται όμως ως τρόπο ζωής και τελικά γίνεται η απλή και νόμιμη εναλλακτική λύση για την μοιχεία.

 

Οι αξιοσέβαστες λοιπόν γυναίκες προστατεύονταν χάρη στις υπηρεσίες των ιεροδούλων, αλλά έπρεπε να αναγνωρίζονται και από τους άντρες. Έτσι λοιπόν θεσπίστηκε το πρώτο σύστημα καταγραφής των ιεροδούλων, όπου έπρεπε να δηλώνουν το όνομά τους, την ηλικία τους, τον τόπο γεννήσεώς τους και το ψευδώνυμο τους για να πάρουν στα χέρια τους την “άδεια” ώστε να μπορούν να εξασκήσουν το επάγγελμα. Συγχρόνως τους επιβαλλόταν ένας αυστηρός κώδικας ενδυμασίας για να ξεχωρίζουν από τις αξιοσέβαστες γυναίκες της κοινωνίας. Αρχικά ο Αυτοκράτορας ενεπλάκη με το εμπόριο του σεξ για ηθικούς λόγους, αλλά τελικά συνεχίστηκε η εμπλοκή του για καθαρά οικονομικούς λόγους, όταν, το 40 μ.Χ., ο Καλιγούλας επέβαλλε φόρο για την πορνεία και γέμισαν τα ταμεία της αυτοκρατορίας.

 

Η “Ρώμη” είναι το κέντρο της Αυτοκρατορίας, του πλούτου, της εξουσίας επομένως και το κέντρο του σεξ και ακολουθεί τα γούστα και τις ιδιαιτερότητες των κυβερνώντων της.

 

Με τα όρια και τους φραγμούς που έθεσε η κοινωνία, με την πάροδο των χρόνων και την ανάπτυξη των διαφόρων πολιτισμών και θρησκειών, η σεξουαλική ανάγκη, από βασικό ένστικτο και πρωταρχική βιολογική ανάγκη του ανθρώπου, κατέληξε να θεωρείται σε πολλές κοινωνίες ταμπού, η ερωτική πράξη να γίνεται μόνο για αναπαραγωγικούς σκοπούς και σε πολλές περιπτώσει να προκαλεί ενοχές και ντροπή.

 

Σύμφωνα με τον Φουκώ, η σεξουαλικότητα άρχισε να θεωρείται ως μέρος της ανθρώπινης φύσης από τον 19ο αιώνα. Έτσι, η σεξουαλικότητα άρχισε να χρησιμοποιείται ως μέσο για τον καθορισμό του τι είναι “φυσιολογικό” και ποια είναι τα όριά του, και να συμπεριλάβει οτιδήποτε εκτός αυτών των ορίων στη σφαίρα της ψυχοπαθολογίας.

 

Για τον διάσημο ψυχολόγο Abraham Maslow, η σεξουαλική ανάγκη βρίσκεται στις πρωταρχικές ανάγκες του ανθρώπου, είναι δηλαδή ισότιμη της πείνας και της δίψας και όλων των υπόλοιπων βιολογικών αναγκών που μπορούν να προσφέρουν στον άνθρωπο την επιβίωση. Όπως αναφέρει στη θεωρία του ο Maslow, το πεινασμένο άτομο, και γενικά το άτομο που δεν έχει ικανοποιήσει τις πρωταρχικές του ανάγκες, δεν μπορεί να ανέλθει σε ανώτερα επίπεδα ψυχολογικών και υπαρξιακών αναγκών, όπως είναι η αγάπη, η συντροφικότητα, η φιλία, η επαγγελματική και κοινωνική επιτυχία, η έφεση στις τέχνες, το ρομαντισμό, το διαλογισμό και την αυτοπραγμάτωση.

 

Κατά τον πατέρα της ψυχαναλυτικής θεωρίας Sigmund Freud, η σεξουαλική ανάγκη είναι ενέργεια που ενεργοποιείται από πολύ νωρίς στην ηλικία και επιτρέπει στους ανθρώπους να ελκύονται μεταξύ τους. Η ενέργεια αυτή, όταν δεν εκτονώνεται, μεταβάλλεται σε απωθημένη ενέργεια και καταφέρνει να βρει διεξόδους μέσα από εξειδικευμένες μορφές ερωτικής έκφρασης, όπως είναι τα ερωτικά λόγια, η ποίηση, τα ερωτικά τραγούδια, ο ερωτικός χορός, και γενικά οι τέχνες, η ονειροπόληση και τα όνειρα[3].

 

O Freud μελετούσε συνέχεια τους φακέλους των ασθενών του αναζητώντας την κοινή αρχή που τους χαρακτηρίζει. Κατέληξε πως το πρόβλημα των ασθενών του ήταν η γενετήσια ορμή, την οποία ονόμασε “λίμπιντο”, και την οποία θεωρούσε ικανή να προκαλέσει πνευματικές διαταραχές όταν αυτό το βασικό ένστικτο συγκρουστεί με την ενοχή και την ντροπή.

 

Η ανθρώπινη σεξουαλικότητα είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι βιώνουν και εκφράζουν τον εαυτό τους ως σεξουαλικά όντα. Η ανθρώπινη σεξουαλικότητα περιλαμβάνει μια σειρά από κοινωνικές δραστηριότητες, πληθώρα συμπεριφορών, σειρά ενεργειών και κοινωνικών θεμάτων. Βιολογικά, η σεξουαλικότητα καλύπτει τη σεξουαλική επαφή σε όλες τις μορφές της, τις ανησυχίες σχετικά με το τι είναι “φυσιολογικό” ή όχι και τις ψυχολογικές προεκτάσεις της σεξουαλικής συμπεριφοράς.

 

Είναι ο τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος δηλώνει τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, επιλέγει το σύντροφό του, πληροί τις προϋποθέσεις των δικών του αναγκών, αλλά και τις κοινωνικές παραδοχές της άμεσης ομάδας που τον περιβάλλει, επιδιώκοντας ταυτόχρονα και την ένταξη του στους κώδικες της κοινωνικής αναφοράς και την απόκτηση πολιτισμικής αξίας και ηθικοκοινωνικής ταυτότητας.[4]

 

«Εγώ τουλάχιστον αυτή τη γνώμη έχω: πως ο έρωτας είναι ο αρχαιότερος και ο σεβαστότερος απ’ τους θεούς και πως αυτός, περισσότερο από κάθε άλλον, μπορεί να συντελέσει, για ν’ αποχτήσουν οι άνθρωποι την αρετή και την ευδαιμονία, ενόσω ζουν και σαν πεθάνουν». Πλάτωνα Συμπόσιο

 

 

Βιβλιογραφία

1. Ανδρέας Πατσαλίδης, Γυναικολόγος – «Ανθρώπινη Εξέλιξη και Σεξουαλική Συμπεριφορά», 04/10/2009, www.paidiatros.com

2. Ανδρέας Πετρίδης, Παιδίατρος – «Το Σεξ στον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό», 04/10/2009, www.paidiatros.com

3. Γιώργος Πογιατζής, Ψυχολόγος – «Ανθρώπινη Σεξουαλικότητα», 04/10/2009, www.paidiatros.com

4. Θάνος Ασκητής, Νευρολόγος-Ψυχίατρος – «Σεξ και Σεξουαλική Συμπεριφορά», 09/12/2008, www.askitis.gr

5. Πλάτωνα «Συμπόσιο»