Νέα

Ο Τελευταίος Πειρασμός στο Βασίλειο των Αγνών

Αναστάσιος Δ. Καλαντζής, Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος

 

“Οι ηθικές αξίες αποτελούν την βάση για την καλή πίστη και την επιτυχημένη κοινωνική επαφή”, Ναγκίμπ Μαχφούζ - «Σίντι Γκάμπερ».

 

Σάλο και θύελλα αντιδράσεων προκάλεσε στην Ιταλία η ανακοίνωση και μόνο του τίτλου του βιβλίου του δημοσιογράφου Carmelo Abbate, “Σεξ και Βατικανό, το μυστικό ταξίδι στο βασίλειο των αγνών”, το οποίο βασίζεται σε μαρτυρίες ατόμων και πραγματεύεται τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις ανάμεσα σε ιερείς ή λαϊκούς, τις ρομαντικές σχέσεις ιερέων με γυναίκες και την ύπαρξη τέκνων μεταξύ αυτών, παράνομες αμβλώσεις κ.λπ.

 

Η βίβλος κατατάσσει την ομοφυλοφιλία στην κατηγορία “αμαρτία” και μάλιστα την ονομάζει «βδέλυγμα». Η επίσημη ονομασία του όρου αυνανισμού στην Ορθόδοξη Εκκλησία είναι «η κατά μόνας αμαρτία».

 

Ο όρος σεξουαλική παρενόχληση αποτελεί μια κομψή περιγραφή για την διαδεδομένη στους κληρικούς παιδεραστία, φαινόμενο που παρατηρείται περισσότερο στους καθολικούς. Πολλοί είναι οι ρασοφόροι που έχουν καθίσει τα τελευταία χρόνια στο εδώλιο του κατηγορουμένου για βιασμό ανηλίκων.

 

Τρίζουν τα θεμέλια της Αρχιεπισκοπής Αμερικής που προσπαθεί να περιορίσει τον αρνητικό αντίκτυπο για την ορθόδοξη εκκλησία, και κλήθηκε να πληρώσει το 2007 αποζημιώσεις ύψους 8,3 εκατ. δολαρίων για παλιές ιστορίες και σκάνδαλα παιδεραστίας που βγήκαν στο φώς της δημοσιότητας.

 

Ο ίδιος ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ δήλωσε ότι θα πρέπει να αναγνωριστεί η τρομακτική αλήθεια ότι η μεγαλύτερη απειλή προέρχεται μέσα από τους κόλπους της εκκλησίας.

 

Αλλά μην πάμε μακριά, ας κοιτάξουμε γύρω μας και ας αφουγκραστούμε τι γίνεται στις ενορίες μας. Όπως επισημαίνουν νομικοί που ασχολούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα με υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης και παρενόχλησης ανηλίκων από ιερείς, οι υποθέσεις που γίνονται γνωστές και παίρνουν τον δρόμο της δικαιοσύνης είναι λίγες σε σχέση με τα πραγματικώς συμβαίνοντα κυρίως στην επαρχία. Εκεί, δυστυχώς, επικρατεί ο νόμος της σιωπής και ο φόβος του κοινωνικού στιγματισμού και συνεπώς επέρχεται συνήθως ένας «άκομψος, ανήθικος και εκβιαστικός συμβιβασμός».

 

«Η βρώμα θα εξελιχθεί και θα μας κάψει όλους», έλεγε ο Σεραφείμ, για τα ροζ σκάνδαλα που βρίθουν στους κόλπους της εκκλησίας.

 

Το 1953, ενώ ο Καζαντζάκης είχε επιστρέψει από την Αντίμπ στην Ελλάδα, η Ορθόδοξη Εκκλησία εκκινούσε τη δίωξή του. Κατηγορήθηκε ως ιερόσυλος, με βάση αποσπάσματα από τον “Kαπετάν Mιχάλη” και το περιεχόμενο του τελευταίου του βιβλίου “Τελευταίος Πειρασμός”, το οποίο δεν είχε ακόμη κυκλοφορήσει στην Ελλάδα. Το 1954, η Ιερά Σύνοδος με έγγραφό της ζητούσε από την κυβέρνηση την απαγόρευση των βιβλίων του Νίκου Καζαντζάκη. Τελικά η Εκκλησία της Ελλάδος δεν τόλμησε να προχωρήσει στον αφορισμό του Νίκου Καζαντζάκη, καθώς ήταν αντίθετος σε κάτι τέτοιο ο οικουμενικός πατριάρχης Αθηναγόρας. Δεν αφορίστηκε μεν, αλλά η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδας τον καταράστηκε και το όνομά του εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να φέρει το στίγμα αυτό της εκκλησίας. Επίσης, ο “Τελευταίος Πειρασμός” καταγράφτηκε στον Κατάλογο των Απαγορευμένων Βιβλίων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, (το καταργηθέν πλέον) Index Librorum Prohibitorum.

 

35 χρόνια μετά, τον Οκτώμβριο του 1988, έκανε πρεμιέρα στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες ο “Τελευταίος Πειρασμός” σε σκηνοθεσία Martin Scorsese.

 

Ο Τελευταίος πειρασμός είναι τελευταίος και για τον Σκορσέζε. Τον πρώτο του τον αντιμετώπισε σε ηλικία 16 ετών όταν, έγκλειστος σε καθολικό σχολείο και έτοιμος να περάσει στην ιερατική σχολή για να γίνει παπάς, αντιμετώπισε ανεπιτυχώς τον πειρασμό του… αυνανισμού, όπως λέει ο ίδιος, για να διαπιστώσει από έφηβος πως ο δρόμος για τον παράδεισο περνάει απ’ την κόλαση.

 

Για να μην δημιουργηθούν παρανοήσεις για τις προθέσεις του, ο σκηνοθέτης φροντίζει να δηλώσει πως η ταινία του δεν στηρίζεται στα Ευαγγέλια, αλλά στο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη και παραθέτει επίσης την πρώτη παράγραφο της εισαγωγής που έγραψε ο Καζαντζάκης για το μυθιστόρημα του: «Η δυαδική υπόσταση του Χριστού στάθηκε για μένα πάντα βαθύ, ανεξερεύνητο μυστήριο. Η λαχτάρα, η τόσο ανθρώπινη, η τόσο υπεράνθρωπη, να φτάσει ο άνθρωπος ως το Θεό – ή πιο σωστά: να επιστρέψει ο άνθρωπος στο Θεό και να ταυτιστεί μαζί του, η νοσταλγία αυτή η τόσο μυστική και συνάμα τόσο πραγματική, ανοίγει μέσα μου πληγές και πληγές μεγάλες. Από τη νεότητά μου η πρωταρχική αγωνία μου, από όπου πήγαζαν όλες μου οι χαρές κι όλες μου οι πίκρες, ήταν τούτη: η ακατάπαυστη, ανήλεη πάλη ανάμεσα στο πνεύμα και τη σάρκα». Είναι δηλαδή ένας φιλολογικός κι όχι ένας θεολογικός μύθος, είναι μια φιλοσοφική ερμηνεία κάποιων θεολογικών δεδομένων.

 

Το αποτέλεσμα;

 

Ένας ιερέας, ένας θεολόγος και οκτώ χριστιανικά σωματεία, κατέθεσαν αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, και ισχυρίστηκαν ότι:

 

«Με την ταινία αυτή, σκηνές της οποίας περιγράφονται, καθυβρίζεται δημόσια και κακόβουλα η ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία του Χριστού, προσβάλλεται το θρησκευτικό συναίσθημα και η πίστη των αιτούντων και επομένως η προσωπικότητά τους κατά την έννοια του άρθρου 57ΑΚ, παραβιάζεται το Σύνταγμα και τα χρηστά ήθη, κατά κατάχρηση του δικαιώματος της καθής, η άσκηση του προφανώς υπερβαίνει τα όρια που επιβάλλουν τα χρηστά ήθη και ο κοινωνικός και οικονομικός σκοπός του, προσβάλλεται, κατά το κοινό αίσθημα, η δημοσία αιδώς, λόγω των αναφερομένων ασέμνων σκηνών της, ενώ παράλληλα, με την προβολή της προκαλούνται έντονες διαμαρτυρίες, διαδηλώσεις και από δοκιμασίες που απειλούν την τάξη και την ησυχία των πολιτών».

 

Για τους λόγους αυτούς ζητούσαν: να απαγορευτεί η εισαγωγή διάθεση και προβολή της παραπάνω ταινίας, να διαταχθεί η κατάσχεσή της και, το πιο εξωφρενικό, να διαταχθεί η δημοσίευση της απόφασης που θα εκδοθεί σε δύο ημερήσιες εφημερίδες των Αθηνών, με δαπάνες της καθής.

 

Τελικά, με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, απαγορεύτηκε η προβολή της ταινίας. Η τότε Υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη είχε εκφράσει την θλίψη της και την απογοήτευσή της γι' αυτή την απόφαση της δικαιοσύνης.

 

Εκείνο που έχει σημασία δεν είναι η διαφορά μεταξύ πιστών και απίστων, αλλά μεταξύ εκείνων που έχουν ανησυχίες, ψυχή και ήθος και εκείνων που δεν έχουν τίποτα.

 

Ο Καζαντζάκης, απαντώντας στις απειλές της εκκλησίας για τον αφορισμό του, έγραψε σε επιστολή του: «Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να 'ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να 'στε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ».